Tłuszcz - jego rodzaje i występowanie w diecie psa

Czym są tłuszcze?

Tłuszcze to estry wielowodorotlenowego alkoholu, jakim jest glicerol, oraz kwasów tłuszczowych (z żywieniowego punktu widzenia najlepiej nienasyconych). Tłuszcze są przede wszystkim źródłem energii. Bez nich również nie jest możliwe wchłanianie znajdujących się w pokarmie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witaminy A, D, E i K). Sposób wykorzystania tłuszczu znajdującego się w pokarmie zależy jednak od stanu odżywienia i aktywności fizycznej zwierzęcia – albo będzie bezpośrednio przekształcany w energię, albo odłoży się w postaci tkanki tłuszczowej. Tłuszcz jest najbardziej wydajnym składnikiem energetycznym diety i dostarcza dwa razy więcej energii niż węglowodany i białko, z drugiej strony, jego nadmierna ilość w pokarmie to prosta droga do otyłości.

Źródła tłuszczu w diecie psa

W diecie psa źródłem tłuszczu powinno być mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego o zawartości tego składnika powyżej 20%. Należy również pamiętać, że bardzo często surowce, które są źródłem białka jednocześnie dostarczają tłuszczy. Zdarza się także, że produkt podawany jako źródło białka zawiera więcej tłuszczu niż białka. Tak jest w przypadku wybranych elementów z wołowiny: żeberek, karkówki. Mniej tłuszczu niż białka zawierają ryby, wątróbka, nerki, serca, kurczak ze skórą, całe jaja czy polędwica wieprzowa. Mimo mniejszej zawartości tłuszczu w składzie karm dla psa bazujących na tych składnikach nie ma konieczności dodawania specjalnego źródła tłuszczu. Jedynie w celu uzupełnienia zapotrzebowania psa na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe dodawane są oleje roślinne (rzepakowy, lniany, biooleje) czy olej rybi.

Tłuszcz jest jednym z głównych składników diety decydującym o jej smakowitości – większość naturalnych substancji smakowych lepiej się w nim rozpuszcza, dlatego właściciele psów, próbując poprawić walory smakowe podawanej w warunkach domowych karmy, dodają do niej większe ilości tłuszczu. Wyższa zawartość tego składnika pokarmowego w pożywieniu, to także niestety większe prawdopodobieństwo niekontrolowanego przekroczenia dziennej porcji energii i związanego z tym ryzyka powstania nadwagi i otyłości. Z drugiej strony psy uwielbiają tłusty pokarm, dlatego też większość psich smakołyków zawiera jego bardzo duże ilości. Jeżeli podajemy naszemu psu takie przekąski – musimy pamiętać, że stanowią one także źródło energii. Jest to bardzo ważne, dlatego że w diecie dla psów bardzo małych (np. Yorkshire terierów) przekąski mogą dostarczać nawet 50% energii. Jeżeli taki pies będzie jednocześnie otrzymywał normalną porcję karmy to z pewnością zacznie zwiększać masę ciała.

Znaczenie wolnych kwasów tłuszczowych

Osobno, poza wartością energetyczną, należy rozpatrywać inny składnik będący elementem tłuszczu zwierzęcego, jak i olejów roślinnych, czyli wolne kwasy tłuszczowe. Pełnią one bardzo ważne funkcje w organizmie - wchodzą w skład błon komórkowych stanowiąc podstawowy składnik budulcowy. Dlatego ich niedobór powoduje zaburzenia funkcjonowania komórek, które mogą objawiać się np.: pogorszeniem gojenia się ran, łuszczącą się skórą, matową sierścią oraz zwiększoną wrażliwością na różnego rodzaju zakażenia skóry, wynikające z pogorszenia się bariery ochronnej znajdującej się na jej powierzchni.

Do prawidłowego funkcjonowania skóry i utrzymania odpowiedniej jakości sierści niezbędny jest specyficzny rodzaj kwasów tłuszczowych jakimi są wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT), znane pod nazwą tych z rodziny n-3 i n-6 (nazwa omega-3 i omega-6 nie powinna być stosowana). Kwasy te muszą być dostarczane wraz z pokarmem, ponieważ psi organizm nie jest w stanie ich samodzielnie wyprodukować. Pełnią one wiele korzystnych funkcji w organizmach zwierząt, stąd często określane są mianem kwasów niezbędnych. Rozwój nauki o żywieniu w ostatnich latach przyczynił się do poznania nowych funkcji wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Udowodniono bowiem, że są one konieczne do rozwoju mózgu i układu nerwowego u młodych ssaków, zapewniają prawidłowe widzenie, chronią przed chorobami nerek i serca, a także mają bardzo korzystne działanie przeciwzapalne. W efekcie kwasy te są brane pod uwagę w przygotowywaniu receptur pokarmów dla młodych ssaków, jako substancje tak samo niezbędne jak białko czy witaminy.